Είναι η ανάπτυξη ενδομητρικού ιστού εκτός της μήτρας (έκτοπη), κυρίως στην ελάσσονα πύελο, στις ωοθήκες, τους συνδέσμους της μήτρας, στην περιτοναϊκή κοιλότητα, λιγότερο στην σκωληκοειδή απόφυση και τον τράχηλο (σπάνια περιγράφεται ενδομητρίωση στον ομφαλό, στην ουλή λαπαροτομίας και περινεοτομίας καθώς και σε μακρινές θέσεις όπως θώρακας και περικάρδιο).
Τρία είναι τα κλασσικά συμπτώματα: η δυσμηνόρροια, η δυσπαρευνία (πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή) και η στείρωση (σε ποσοστό 20-40%).
Η διάγνωση τίθεται οριστικά με την λαπαροσκόπηση, με την οποία καθορίζεται και το στάδιο της νόσου, ακόμη και στις άτυπες μορφές της ενδομητρίωσης, όπως επίσης και όταν το μοναδικό σύμπτωμα είναι η στείρωση. Η θεραπεία μπορεί να είναι χειρουργική, φαρμακευτική ή συνδυασμός και των δύο.
Η φαρμακευτική αγωγή περιλαμβάνει:
-
Συνεχή χορήγηση αντισυλληπτικών δισκίων για 6-12 μήνες,
-
Νταναζόλη, ένα συνθετικό ανδρογόνο με έντονη αντιοιστρογονική και ανδρογονική δράση,
-
Χορήγηση GnRH αναλόγων με ακόλουθη αμηνόρροια, με καλύτερα αποτελέσματα στην υποχώρηση των ενδομητρικών εστιών (σε σχέση με την νταναζόλη). Η διάρκεια της θεραπείας είναι 6 μήνες περίπου.
Η χειρουργική θεραπεία περιλαμβάνει λαπαροσκοπική εξαίρεση ή καυτηρίαση όλων των ορατών ενδομητριωτικών εστιών, λύση των συμφύσεων και αποκατάσταση φυσιολογικών ανατομικών σχέσεων.